انواع روش‌های استریل | راهنمای کامل استریلیزاسیون تجهیزات پزشکی

استریل‌سازی (Sterilization) فرایندی حیاتی در مراکز درمانی، بیمارستان‌ها و کلینیک‌هاست که با هدف از بین بردن تمام میکروارگانیسم‌های زنده (از جمله باکتری‌ها، قارچ‌ها و ویروس‌ها) از سطوح و ابزارها انجام می‌شود. در این مقاله، به بررسی انواع روش‌های استریل می‌پردازیم تا با مزایا، محدودیت‌ها و کاربردهای هر روش آشنا شوید.

۱. استریل با حرارت مرطوب (اتوکلاو)

???? نحوه عملکرد: استفاده از بخار تحت فشار (دما: ۱۲۱ تا ۱۳۴ درجه سانتی‌گراد)
???? مزایا:

• موثر بر اکثر میکروارگانیسم‌ها

• زمان نسبتاً کوتاه (۱۵–۳۰ دقیقه)

• مناسب ابزار فلزی، شیشه‌ای و برخی پارچه‌ها
  ???? محدودیت:

• مناسب نبودن برای مواد حساس به حرارت یا رطوبت (مثل پلاستیک خاص)

۲. استریل با حرارت خشک (Hot Air)

???? نحوه عملکرد: دمای بالا (۱۶۰ تا ۱۸۰ درجه سانتی‌گراد) بدون رطوبت
???? کاربردها: ابزارهای فلزی، شیشه‌ای، موچین و قیچی
???? مزایا: عدم زنگ‌زدگی فلز
???? محدودیت: مدت زمان طولانی (۱–۲ ساعت)، نفوذ کمتر گرما نسبت به بخار

۳. استریل با گاز اتیلن اکساید (ETO)

???? نحوه عملکرد: استفاده از گاز سمی اتیلن اکساید در دمای پایین
???? کاربردها: تجهیزات پلاستیکی، فیبر نوری، ابزارهای حساس به حرارت
???? مزایا:

• عدم نیاز به دمای بالا

• نفوذ بالا به منافذ
  ???? محدودیت‌ها:

• نیاز به تهویه طولانی (به دلیل سمیت بالا)

• گران‌قیمت و زمان‌بر

۴. استریل با پلاسما (H2O2 Plasma)

???? نحوه عملکرد: استفاده از بخار هیدروژن پراکسید و انرژی پلاسما
???? کاربردها: ابزارهای دقیق، الکترونیکی، فیبر نوری
???? مزایا:

• سریع و ایمن

• بدون باقی‌مانده سمی
  ???? محدودیت: مناسب نبودن برای برخی پلاستیک‌ها یا پارچه‌ها

۵. استریل با پرتو (اشعه)

الف) پرتو گاما

???? استفاده از اشعه یونیزه‌کننده برای استریل ابزارهای بسته‌بندی‌شده
???? مناسب برای استریل انبوه (ماسک، سرنگ، گاز استریل)

ب) پرتو فرابنفش (UV)

???? استریل سطحی (نه عمقی)
???? مناسب برای سطوح، هوای محیط، ابزارهای باز

مقایسه سریع روش‌های استریل: